Nasz Patron

Biografia

Jan Brzechwa urodził się 15 sierpnia 1900 roku w Żmerynce na Ukrainie. Brzechwa to jego pseudonim literacki, do którego tak się przyzwyczaił, że stał się on jego nazwiskiem. Naprawdę nazywał się Lesman. Pseudonim – Brzechwa – wymyślił mu Bolesław Leśmian, jego brat stryjeczny, który był również poetą. Jego ojciec Aleksander, był inżynierem i pracował na kolei. Brzechwa ukończył Zakład Naukowo-Wychowawczy Ojców Jezuitów w Chyrowie. Jeszcze jako nastolatek zadebiutował w 1915, kiedy to opublikował swoje pierwsze wiersze w piotrogrodzkim „Sztandarze” oraz w kijowskich „Kłosach Ukraińskich”. Nie wiązał jednak wówczas swej przyszłości z karierą pisarską – postanowił, że zostanie prawnikiem.

Brzechwa bardzo kochał zwierzęta. Jako dziecko miał kogutka o imieniu – Czubatka. Troszczył się o niego i pielęgnował go. Jego miłość do zwierząt uwidoczniła się w jego późniejszej twórczości. Często to właśnie zwierzęta były bohaterami jego utworów.

W 1918 roku przeprowadził się wraz z rodzicami do Warszawy, gdzie rozpoczął swoją edukację na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Z miłości do zwierząt zaczął studiować również weterynarię, lecz gdy musiał kroić żaby, szybko zrezygnował z tego kierunku. Do wybuchu wojny w 1920 roku wykonywał zawód prawnika. Specjalizował się w prawach autorskich. Jeszcze przed wojną napisał swoje pierwsze utwory dla dzieci. Niestety, wojna na jakiś czas zahamowała rozwój jego twórczości. Został powołany do wojska i wysłany na wojnę z Bolszewikami.


Po zakończeniu wojny zaczęły powstawać jego utwory dla dorosłych. Były to teksty kabaretowe, wydawane pod pseudonimem Szer-Szeń. Później przeszedł czas na liryki nastrojowe, które skierowane były również do dorosłego odbiorcy. Szczęśliwie stało się, że po pewnym czasie powrócił do pisania dla dzieci. W 1926 ogłosił tom poezji Oblicza zmyślone. Pierwszy tomik wierszy dla dzieci – Tańcowała igła z nitką wydano w 1938 (w tym tomiku znalazły się takie popularne do dziś wiersze, jak: Pomidor, Żuraw i czapla czy też Na straganie). Rok po wydaniu pierwszego tomu z wierszami dla dzieci, w 1939 wydano tom Kaczka Dziwaczka (m.in. wiersze: Znaki przestankowe i Sójka).

Na lata II wojny światowej przypada jeden z najważniejszych okresów twórczości bajkopisarza – napisał on w tym czasie takie utwory, jak m.in. Akademia Pana Kleksa czy Pan Drops i jego trupa. Dwie książki kontynuujące Akademię… (Podróże Pana Kleksa i Tryumf Pana Kleksa) napisał kolejno w 1961 i w 1965.

Brzechwa to mistrz wyobraźni, wielki wirtuoz słowa. W swych utworach wspaniale wykorzystuje grę słów, aby oddać nastrój i humor utworu. Jego wiersze są również bardzo obrazowe i dźwięczne np.: wiersz „Chrząszcz” , w którym czytelnik ma wrażenie, że słyszy brzęczenia tytułowego chrząszcza. Jego utwory zawierają wspaniałe prawdy życiowe, które cytowane są w różnych sytuacjach. Często używany jest zwrot z wiersza „Chrząszcz” – „Każda praca się opłaca”. Podobnie wykorzystuj się cytat z utworu „Lis i jaskółka” – „Mówią odtąd jaskółki, że niedobre są spółki”.

Brzechwa był również członkiem Międzynarodowej Komisji Prawa Autorskiego. W latach 1951-1962 był przewodniczącym ZAIKS-u. Otrzymał następujące nagrody:
• 1954 – nagroda miasta Katowic
• 1956 – nagroda Prezesa Rady Ministrów
• 1965 – nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki

Zmarł w 1966 roku.


twórczość